निशा ओली विद्यालय बाहिर रहेका बालबालिका, अपाङ्गता र यौन तथा लैङ्गिक अल्पसङ्ख्यकीहरूका सवालहरूलाई सम्बोधन नगर्दा अहिलेको अवस्थामा बृहत्तर यौनिकता शिक्षा विद्यालय जाने बालबालिकामा मात्रै सीमित भएको पाइएको छ । यौन शिक्षामा बहुआयामिक अवधारणाः शीर्षकमा ‘राइट हेयर राइट नाउ’ नामक संस्थाले हालै गरेको अध्ययनबाट सो कुरा सार्वजनिक भएको हो । नेपालमा बृहत् यौन शिक्षालाई संस्थागत गरी पैरवी गर्नको निम्ति गरिएको उक्त अध्ययनले अहिले पनि विद्यालयबाहिर रहेका बालबालिका बृहत्तर यौनिकता शिक्षाको महŒव र जानकारीबाट बञ्चित भएको देखाएको छ । उक्त अध्ययनले वर्तमान नीति र निर्देशिकाहरू पनि अपाङ्गता
पारस काङमाङ राई ३ जेठ २०७५ मा तत्कालीन एमाले र माओवादी (केन्द्र) एकीकरण भयो । तर त्यसभित्रका गुट–उपगुटहरू एकीकरण हुन सकेनन् । सत्तारुढ दल नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (नेकपा) मा पार्टीको आन्तरिक जीवन र सरकार सञ्चालनको प्रश्नमा गम्भीर समीक्षा गर्दै अगाडि बढ्नुपर्ने चुनौती छ । पार्टीका स्थायी समितिका सदस्य एवम् कृषि तथा पशुपंक्षी मन्त्री घनश्याम भूसाल भन्छन्, ‘पार्टीमा समस्या हुँदा दुई अध्यक्षले समाधान गर्नुपर्ने हो, दुई अध्यक्षबीचमा समस्या हँुदा कसले समाधान गर्छ ?’ (कान्तिपुर ः ११ असार ०७७) यसअर्थमा पार्टी र सरकार सञ्चालनको प्रश्नमा गम्भीर चुनौती आएको विश्लेषण गर्न सकिन्छ । प
गोमा पौडेल विश्व स्वास्थ्य सङ्गठनका अनुसार शारीरिक, मानसिक तथा सामाजिकरूपले पूर्णरूपमा तन्दुरुस्त हुनुलाई स्वास्थ्य भनिन्छ । अहिले विश्वले नै कोभिड–१९ नोवेल कोरोना भाइरसको सङ्क्रमणको सामना गरिरहेको छ । विश्व स्वास्थ्य सङ्गठनका अनुसार जुन २६ सम्म विश्वभरि ४ लाख ८९ हजार बढी मानिसको मृत्यु, ९६ लाख ११ हजारभन्दा बढी सङ्क्रमित र नेपालमा ११ हजार १ सयभन्दा बढी सङ्क्रमित, २६ सय ५० जना उपचारपश्चात् घर फर्किसकेका छन् । विश्वजगत् नै घरभित्र बस्न बाध्य भएको छ । अर्थात् लकडाउनका कारण युवा, बालबालिका, ज्येष्ठ नागरिक, अपाङ्गता भएका व्यक्तिहरू पीडित भइरहेका छन् । अर्काे समस्या भानेको दीर्घरोगीहरू स
नरेन्द्र बस्नेत कोभिड–१९ को महामारीले मानव स्वास्थ्यसहित आर्थिक, सामाजिक, राजनीतिकलगायत सबै पेशा व्यवसाय तहस–नहस भएको छ । अर्थतन्त्र सङ्कुचित भएको छ । लकडाउन खुले पनि यातायात, शिक्षा र होटल, रेष्टुरेण्टलगायत पर्यटन क्षेत्र ठप्प छ । आयात, निर्यात तथा उत्पादन पूर्णरूपमा सञ्चालन हुन सकेको छैन । स्वदेशी तथा विदेशी लगानी रोकिएको छ । नेपाल कृषिप्रधान देश हो । कृषिले कुल गार्हस्थ उत्पादनमा २७ प्रतिशत योगदान गरेको छ र ६०.४ प्रतिशत जनसङ्ख्या यो क्षेत्रमा आबद्ध भएका छन् । मुलुकको कुल गार्हस्थ उत्पादनमा ७३ प्रतिशत हिस्सा गैरकृषि क्षेत्रको छ । लकडाउन खुले पनि देशभित्र शिक्षा, यतायात र होट
जसकुमार राई धरानमा नाटक घर बन्दैछ । नाटक घर नभएर नाटक नभएका होइनन् । नाटक जसरी पनि हुने धरानको नाटकले बेला–बेलामा सिङ्गो नेपाल हल्लाएको इतिहास भने बिर्सनु हुँदै हुन्न । नाटक हुन्छ र नै धरानमा ‘बढ्ता नाटक नगर’ भन्ने ‘स्ल्याङ’ पनि जीवतै छ । आजकल धरानमा हुने र धरानबाट खेलिएका नाटक राजधानीसम्म पुग्ने क्रम कम छ । नाटक महोत्सवहरूमा धरानले भाग लियो भने त्यो नाटक विशेष थियो भनेर भन्नेहरू पनि छँदैछन् । धरानमा रमेश केशी, गोपाल देवान, शारदा सुब्बाहरूको नाटक लेखनले बेला–बेलामा राजधानी नहल्लाएको कहाँ हो र ? अभिनयका क्षेत्रमा पनि प्रेम सुब्बा, शारदा शाक्य, शश
राज माङ्लाक नेपाल मूलतः इन्द्रेणी समाजले निर्मित मुलुक हो । यहाँको विविध रङले बनेको सामाजिक संरचनाको विश्लेषण नगर्ने हो भने कला, साहित्य, इतिहास, संस्कृति, समाजमनोविज्ञान, राजनीति, अर्थव्यवस्था अथवा जात वा जाति व्यवस्था केही पनि खुट्याउन सकिँदैन । इतिहासको अध्ययन पनि त्यस्तै हो । नेपालमा अहिलेसम्म गरिएका सबै अध्ययन शासकको आँखाबाट हेरेर गरिएका छन् । अथवा जित्नेको इतिहास लेखिएको छ, हार्नेको उल्लेख छैन । उल्लेख गरिहाले पनि खलपात्रको रुपमा चित्रण गरिएको भेटिन्छ । हार्ने जति सबै अपराधी त होइनन् । बरु जित्नेले धेरै आपराधिक कार्य गरेर विजय हासिल गरेका उदाहरण प्रशस्त छन् । यस्तै हार्नेहरुक
राजेन्द्र रिमाल पञ्चायतमा हामीलाई भनियो– यो देश नबनेको पञ्चायती व्यवस्थाले गर्दा हो, हाम्रो गरिबीको कारण र समृद्धिको बाधक भनेको राजतन्त्रात्मक राजनीतिक प्रणाली हो । त्यसैले यसलाई हटाउने दिशातर्फ जीवन उत्सर्ग गर्नुपर्छ । सिक्ने र जान्ने उमेर भएको त्यसबेला हामीलाई पढाइयो– ‘सङ्घर्षमा नहिँडे, सामन्तलाई नगिँडे, आउँदैन है जनवाद छमछम नाचेर ।’ मैले ०३६ सालको विद्रोह देखेपछि राजनीतिको ‘र’ बारे बुभ्mन थालेको हो । उबेला हाम्रोतिर अखिलको पाँचौं र फेडरेसनको खुब चकचकी थियो । अनि प्रहरी प्रशासनको आडमा मण्डलेहरू पनि बेलाबेला फाइँफुइँ गर्थे । त्यहीबेला नै हो देशको ठूलो
उद्धव श्रेष्ठ ‘मकै’ उपभोक्ता सार्वभौम हुन्, त्यसैले उसले कुनै सामग्री रोजेर इच्छाले खरिद गर्न पाउने अधिकार छ । उपभोक्ता व्यापारीहरूका लागि भगवान् हुन्, व्यापार सञ्चालन गराउने आधार हुन् । उपभोक्ता बिना बजार र व्यापार सबै रित्तो हुन्छ । उनीहरूबाट जतिसक्दो मुनाफा लिनु पर्छ । जति सक्दो ठग्नु पर्छ भन्ने मान्यता नराखी व्यापारीहरूले सम्मान गर्न पनि सिक्नु पर्दछ । हुन त सबै व्यापारीहरू पनि उपभोक्ता हुन् । उनीहरू आफै पनि अरू व्यापारीहरूबाट ठगाइ भोगिरहेका हुन्छन् । उपभोक्ताहरूका हितमा सर्व प्रथम सन् १९६२ मार्चमा अमेरिकी राष्ट्रपति जोन अफ केनेडीले काङ्ग्रेसमा सम्बोधन गर्दै भनेका थ
पारस काङ्माङ राई विद्यमान विश्व अर्थतन्त्रमा कोभिड–१९ को धक्का लागिरहेको छ । विश्व मानव समुदायमा प्रभाव पारिरहेको कोरोना भाइरस नेपाल नछिर्दैदेखि अर्थतन्त्र र रोजगारीमा गहिरो दुष्परिणाम देखिन शुरु भइसकेको थियो । जसका प्रभाव नेपाली भान्छासम्मै पर्ने सङ्केत देखिएको थियो । वर्तमान अवस्थामा आइपुग्दा त्यो प्रभाव दिनदिनै बढिरहेको छ भन्ने कुरालाई ९ हजारमाथि सङ्क्रमित भेटिनुले पनि पुष्टि गरिदिएको छ । यसभन्दा अगाडि नै विश्व स्वास्थ्य सङ्गठन डब्ल्यूएचओले विश्वमा महामारी, भोकमारी र अनिकाल आउन सक्ने भनी चेतावनीसमेत दिएको थियो । विश्वका धनी र सम्पन्न राष्ट्रहरूमा यसको प्रभाव घनीभूत देखिएपछि गरिब
शेखर ढकाल कोरोना महामारी र लकडाउनका कारण समाजको सोच, कार्यशैली र दिनचर्या फेरिएको छ । सबै तह, तप्का र पेशाकर्र्ममा गम्भीर प्रभाव परेको छ । जिन्दगी कोरोनाअघि र पछि गरी दुई भागमा बाँडिएको छ ।उल्लेखित पृष्ठभूमिमा हाम्रा अभिभावक, विद्यार्थी, शिक्षक तथा शिक्षा क्षेत्रमा लगानी गर्नेहरूको सोच र कार्यशैलीमा पनि निकै परिवर्तन आएको छ । शिक्षा क्षेत्रमा स्थापित निरन्तरता पनि क्रमभङ्ग भएको छ । र यो क्रम क्रमभङ्गतासँगै केही नवनीतम सिकाइ, फरक शिक्षण शैली र चुनौतीहरू एकसाथ देखापरेका छन् । यसका लागि हाम्रा शिक्षक, विद्यार्थी र अभिभावक मानसिक, व्यावहारिक तथा प्राविधिक रूपमा कति तयार छन् ? यसबारे सोधीखोजी,
Copyright © 2016 / 2020 - Blastkhabar.com All rights reserved
